Phục hưng lễ hội, nghi thức truyền thống cũng là cách để giới trẻ dễ dàng tiếp cận văn hóa

Phục dựng nghi lễ truyền thống

Năm 2023, Khu bảo tồn văn hóa xã Đạ Tông (nay thuộc xã Đam Rông 4) với tổng vốn đầu tư gần 11 tỷ đồng chính thức đi vào hoạt động. Ngay sau đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức phục dựng lễ cưới của người M’nông, tái hiện đầy đủ trình tự nghi lễ, chuẩn bị của hai gia đình, cùng những nét văn hóa ẩm thực và đời sống tâm linh đặc trưng, với sự tham gia của đông đảo nghệ nhân và diễn viên quần chúng.

Tháng 4/2025, tại Khu bảo tồn văn hóa tiếp tục được tổ chức tái hiện Lễ báo hiếu của người M’nông. Đây là nghi lễ thể hiện lòng biết ơn cha mẹ, đồng thời là dịp để đồng bào các dân tộc trên địa bàn giao lưu, tìm hiểu và gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống của địa phương.

Ông Nguyễn Văn Quang - Phó Chủ tịch UBND xã Đam Rông 4, cho biết việc tái hiện Lễ báo hiếu của người M’nông không chỉ giúp người dân hiểu rõ giá trị nghi lễ truyền thống, mà còn vận động xóa bỏ tập quán lạc hậu như ăn uống linh đình, mang tính “trả nợ miệng” gây lãng phí. Đây cũng là dịp quảng bá hình ảnh, con người và văn hóa M’nông đến du khách. Hiện nay, những người nắm giữ tri thức dân gian chủ yếu đã lớn tuổi, ít người thông thạo tiếng phổ thông, nhưng họ vẫn được xem là “người giữ lửa” của văn hóa cộng đồng.

Trước đó, tại xã Đạ Long cũ, Lễ hội Cầu mưa của đồng bào K’ho cũng được phục dựng. Ngoài ra, ngành văn hóa - thông tin huyện Đam Rông cũ đã phối hợp tổ chức 5 kỳ liên hoan, hội diễn văn nghệ quần chúng, 12 giải thể thao, ngày hội văn hóa - thể thao các dân tộc và 2 lễ hội cồng chiêng, góp phần quảng bá bản sắc văn hóa, thu hút ngày càng nhiều du khách đến với Đam Rông.

Tiếp tục xây dựng mô hình văn hóa truyền thống

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các mô hình bảo tồn được triển khai nhằm giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS, đồng thời giải quyết khó khăn trong công tác bảo tồn gắn với phát triển du lịch. Những mô hình hiệu quả sẽ được nhân rộng, góp phần phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của đồng bào các DTTS trên địa bàn tỉnh.

Các hoạt động bảo tồn văn hóa truyền thống cần gắn với phát triển kinh tế - xã hội, tạo nguồn thu nhập cho người dân. Trước những biến động của đời sống, việc xây dựng mô hình phải phù hợp với phong tục, tập quán, gắn với phát triển du lịch và phát triển kinh tế địa phương. Quá trình thực hiện cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân và địa phương, đặc biệt chú trọng vai trò của chủ thể văn hóa, trên tinh thần tiết kiệm và hiệu quả. Từ tháng 9 - 12/2025, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch hỗ trợ xây dựng mô hình văn hóa cồng chiêng gắn với phát triển du lịch của đồng bào K’ho tại xã Bảo Lâm 3 và xã Lạc Dương; xây dựng mô hình văn hóa cồng chiêng gắn với phát triển du lịch của dân tộc Mạ tại xã Đạ Tẻh 3.

Sở sẽ phối hợp các địa phương khảo sát thực trạng, tập huấn kiến thức, kỹ năng phục vụ du lịch; hỗ trợ trang thiết bị, vật tư cần thiết; ứng dụng công nghệ thông tin và xây dựng chuyên trang điện tử quảng bá mô hình. Đồng phối hợp với công chức văn hóa - xã hội tiến hành khảo sát phỏng vấn người dân, chú trọng chủ thể văn hóa ở địa phương - những người trực tiếp thực hành, gìn giữ văn hóa để ứng dụng công nghệ thông tin để thu thập và tư liệu hóa về văn hóa truyền thống.